Het verlies van een dierbare is een ingrijpende gebeurtenis die gepaard gaat met veel emoties. Naast het verwerken van het verdriet, moeten nabestaanden ook diverse praktische en administratieve zaken regelen. Om je hierbij te ondersteunen, hebben wij een overzicht samengesteld van de belangrijkste stappen die jij na een overlijden dient te ondernemen.
Checklist bij overlijden
De te nemen stappen kunnen grofweg worden onderverdeeld in twee fasen: kort na het overlijden en na de uitvaart.
Kort na het overlijden
- Verklaring van overlijden verkrijgen Een arts, zoals de huisarts of een arts in het ziekenhuis, stelt een verklaring van overlijden op. Dit document is noodzakelijk voor de verdere afhandeling van administratieve zaken.
- Aangifte van overlijden doen Met de verklaring van overlijden doet je aangifte bij de burgerlijke stand van de gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden. De gemeente stelt vervolgens een overlijdensakte op, die dient als officieel bewijs van overlijden. Vaak verzorgt de uitvaartondernemer deze aangifte, maar je kunt dit ook zelf doen.
- Uitvaart regelen De uitvaart dient uiterlijk zes werkdagen na het overlijden plaats te vinden. U kunt hiervoor een uitvaartondernemer inschakelen die je ondersteunt bij het maken van keuzes omtrent begraven of cremeren, de locatie en de invulling van de ceremonie. Controleer of de overledene een uitvaartverzekering had en of er specifieke wensen zijn vastgelegd.
- Bankzaken afhandelen Informeer de bank over het overlijden, zodat zij de rekeningen kunnen blokkeren en verdere instructies kunnen geven voor de financiële afwikkeling. Voor toegang tot de bankrekeningen kan een verklaring van erfrecht vereist zijn, op te stellen door een notaris.
Na de uitvaart
- Testament en verklaring van erfrecht Onderzoek of de overledene een testament heeft opgesteld. Dit kan via het Centraal Testamentenregister. Een notaris kan vervolgens een verklaring van erfrecht opstellen, waarin wordt vastgesteld wie de erfgenamen zijn en wie bevoegd is om de nalatenschap af te wikkelen.
- Hypotheek en woning Indien de overledene een eigen woning had, neem dan contact op met de hypotheekverstrekker om de situatie te bespreken en te bepalen welke stappen nodig zijn.
- Opzeggen of wijzigen van contracten en abonnementen Zeg lopende contracten, abonnementen en lidmaatschappen op of pas deze aan. Denk hierbij aan telefoon-, internet- en energiecontracten, maar ook aan lidmaatschappen van verenigingen. Time to Cancel kan jou hierbij helpen. Wij regelen eenvoudig een snel de noodzakelijke opzeggingen. Klik hier voor de hulp.
- Verzekeringen Informeer bij verzekeringsmaatschappijen naar lopende polissen en bepaal of deze moeten worden stopgezet of aangepast. Dit geldt voor bijvoorbeeld zorg-, auto- en inboedelverzekeringen.
- Pensioen en uitkeringen Breng pensioenfondsen en uitkeringsinstanties op de hoogte van het overlijden om te voorkomen dat er onterecht betalingen worden gedaan en om eventuele nabestaandenuitkeringen te regelen.
- Overschrijven van voertuigen Indien de overledene een voertuig op naam had, dient dit binnen vijf weken te worden overgeschreven op naam van een erfgenaam of te worden verkocht.
- Digitale nalatenschap Beheer de online accounts en digitale bezittingen van de overledene. Dit kan variëren van sociale media profielen tot digitale abonnementen en cloudopslag.
- Belastingzaken Doe aangifte van inkomstenbelasting over het jaar van overlijden en informeer bij de Belastingdienst naar eventuele openstaande zaken of teruggaven.
Automatisch stopgezette zaken
Sommige zaken worden na het doen van de overlijdensaangifte door de gemeente automatisch stopgezet of aangepast:
- Zorgverzekering en zorgtoeslag: De zorgverzekering eindigt op de dag na het overlijden. Eventuele zorgtoeslag wordt eveneens automatisch stopgezet.
- Pensioen en uitkeringen: Uitkeringen en pensioenbetalingen worden beëindigd zodra de betreffende instanties door de gemeente zijn geïnformeerd.
- Gemeentelijke belastingen: De betalingsverplichting voor gemeentelijke belastingen vervalt automatisch. Eventuele teveel betaalde bedragen worden teruggestort.
Veelgestelde vragen
Wat gebeurt er met de sociale media accounts van de overledene?
Je kunt contact opnemen met de betreffende platforms om accounts te laten verwijderen of om te zetten naar een herdenkingsstatus. Hiervoor zijn vaak specifieke procedures en documentatie vereist.
Hoe lang heb ik de tijd om de nalatenschap af te wikkelen?
Er is geen wettelijke termijn voor de volledige afwikkeling van een nalatenschap, maar bepaalde acties, zoals het doen van belastingaangifte, hebben wel specifieke deadlines. Het is raadzaam om tijdig te beginnen en eventueel juridisch advies in te winnen.
Moet ik schulden van de overledene betalen?
Als erfgenaam kun je ervoor kiezen de erfenis zuiver te aanvaarden, beneficiair te aanvaarden of te verwerpen. Bij zuivere aanvaarding ben je aansprakelijk voor zowel bezittingen als schulden. Bij beneficiaire aanvaarding aanvaard je de erfenis alleen indien deze positief is. Bij verwerping doe je afstand van de gehele nalatenschap.
Het is begrijpelijk dat het regelen van deze zaken overweldigend kan zijn in een periode van rouw. Aarzel niet om hulp te vragen aan familie, vrienden of professionals om u hierbij te ondersteunen. Vaak kan het juridisch loket in deze situaties ook uitkomst bieden.
Conclusie: Het belang van een gestructureerde aanpak na een overlijden
Het verlies van een dierbare brengt niet alleen emotionele uitdagingen met zich mee, maar ook een reeks praktische en administratieve taken die aandacht vereisen. Door het volgen van een duidelijke en gestructureerde checklist kunnen nabestaanden ervoor zorgen dat alle noodzakelijke stappen tijdig en correct worden uitgevoerd. Dit helpt om belangrijke zaken, zoals het verkrijgen van een verklaring van overlijden, het regelen van de uitvaart en het afhandelen van financiële en juridische verplichtingen, niet over het hoofd te zien. Een systematische aanpak biedt niet alleen overzicht en houvast in een moeilijke periode, maar voorkomt ook mogelijke complicaties op de lange termijn. Het is daarom aan te raden om gebruik te maken van beschikbare hulpmiddelen en professionele ondersteuning om het proces zo soepel mogelijk te laten verlopen.